یادداشت : اهداف جیره نویسی علمی و اقتصادی

رشد سريع دامپروری از چند دهه گذشته سبب به وجود آمدن صنعت دامپروری به شكل امروزي شده است. صنعت دامپروری از جهت به كارگيري روشهاي جديدتر و موثرتر دائما در حال تغيير و پيشرفت مي باشد. راندمان توليد گوشت يا تخم مرغ وابسته به توانائي ژنتيكي گله مورد پرورش است. يك دامپرور زماني موفق است كه توانائي ژنتيكي گله را در مورد راندمان توليد ، در بالاترين سطح ممكن بروز دهد. يكي از شروط اصلي براي رسيدن به حداكثر راندمان توليد ، تغذيه متعادل گله مي باشد. به همين دليل تهيه يك جيره غذائي متعادل از نظر مواد مغذي (پروتئين ، كربوهيدرات ، چربي ، مواد معدني ، ويتامين ها) كه جوابگوي احتياجات حيوان باشد الزاميست. البته به همان اندازه كه كمبود يك ماده مغذي در جيره غذائي مي تواند موجب افت راندمان توليد شود ، بالا بودن ميزان همان ماده مغذي در جيره نيز ، هم موجب ضرر اقتصادي شده و هم مي تواند به سلامت حيوان لطمه وارد نمايد

از طرف ديگر هدف يك دامپروری در كنار توليد پروتئين حيواني ، سودآوري مي باشد. از آنجائيكه بيشترين هزينه توليد فرآورده هاي دامپروری مربوط به تغذيه مي باشد (۷۰-۶۰%هزينه ها) ، در نتيجه تهيه جيره اي الزاميست كه علاوه بر تامين احتياجات غذائي حيوان ، از نظر اقتصادي نيز مقرون به صرفه باشد. در حقيقت يكي از رموز موفقيت براي دامپرور ، تهيه جيره متعادل با حداقل قيمت است.  براي نيل به اين هدف بايد از منابع خوراكي محدود و گران قيمت به بهترين نحو استفاده نمود. تهيه جيره غذایی كار چندان ساده اي نبوده و منحصر به مخلوط كردن چند قلم ماده خوراكي نيست ، بلكه نياز به داشتن اطلاعات كامل از احتياجات غذائي گله مورد پرورش و تركيب و كيفيت خوراك ها دارد.

علي رقم پيشرفتگي نرم افزارهاي مخصوص جيره نويسي وقتي از كامپيوتر براي تعيين فرمول دان استفاده مي شود ، بايد در مورد قابل استفاده بودن جيره از نظر فيزيولوژي دستگاه گوارش حيوان ارزيابي صورت گيرد. زيرا كامپيوتر فقط اطلاعات داده شده به آن را عمل آوري مي كند و هر گونه اشتباه در اطلاعات اوليه ، در نتيجه كار كامپيوتر منعكس مي شود. همچنين شرط اصلي تهيه جيره هاي متعادل با حداقل قيمت توسط كامپيوتر ، دادن درست ترين اطلاعات از جمله تركيب شيميايي خوراكها و قيمت خوراكهاي مورد نظر است.

پودر ماهی

مزایای تغذیه ای :

 انواع پودر ماهی  منابع  عالی پروتئین هستند . کیفیت  و ارزش  غذایی انها بسته به فرآیندتولید و مدت زمان بین صید ماهی  تا تولید  و تازه  بودن مواد خام مورد استفاده ، متغیر است . تازه بودن مواد خام مورد استفاده به معنای  تجزیه  کمتر اسیدهای آمینه بوده که همین امر باعث خوش خوراکی بهتر  و قابلیت  هضم بیشتر پودر ماهی  می گردد.

 معمولا هرچه فرآینده خشک کردن ملایم تر صورت گیرد، کیفیت پودر حاصله بالاتر خواهد بود . خشک  نمودن مستقیم با شعله که سریع ترین روش خشک کردن است باعث وارد آمدن بیشترین آسیب خواهد  شد .  معمولا در  حین فرآوری  ، استفاده از درجه حرارت های بالا  باعث می شود درصد بیشتری  از بخش پروتئینی دچار آسیب گردد. عقیده  بر این  است که بهترین طریقه خشک کردن روش غیر مستقیم   با هوای داغ است . اگرچه در این روش سرعت خشک شدن  کمتر است ، اما معمولا محصول  تولیدی از کیفیت  بهتری برخوردارخواهد بود.

محصولات خشک شده با شعله  معمولا میزان خاکستر بالایی دارند و پرورش دهندگان  در درجه  اول این محصولات   را انتخاب  نخواهند کرد. پودر ماهی  از ترکیب  اسید آمینه خوبی برای تمام حیوانات  برخوردار  بوده  و میزان پروتئین  غیر قابل  تجزیه  آن برای نشخوارکنندگان  بالا است . پروتئین آن ممکن  است بسته به نوع  ماده  اولیه  از 70-60 درصد متغیر باشد. از اسید های آمینه  لیزین  و متیونین ،  مواد معدنی   و ویتامین های  غنی  است . کیفیت  تغذیه ای  محصولات  مخلوط نسبت به محصولی که از یک  منبع حاصل شده و بصورت غیر مخلوط استفاده می شود ، ممکن است کمتر باشد.

 خوش خوراکی :

 متوسط

 محدودیت های مصرف ( عوامل ضد تغذیه ای ) :

 در صورتی  که جیره گاوهای شیری  حاوی سطوح بالایی از روغن ماهی باشد ، ممکن است شیر آنها  طعم  و بوی ماهی دهد. پودر  ماهی  حاوی سطوح بالایی  از خاکستر است. استفاده از مقادیر  بالای این محصول در جیره طیور ممکن است  منجر به عارضه فرسایش سنگدان گردیده و همچنین ممکن است  باعث ایجاد  طعم  و بوی  ماهی  در تخم مرغ تولیدی شود.