C.R.D به معنای بیماری مزمن تنفسی است (Chronic. Respiratory . Disease)
عامل بیماری:عامل بیماری C.R.D مایکوپلاسما گالی سپتیکوم است که از خوصوصیات مهم آن 1- رشد این باکتری است، یعنی ظهور باکتری روی محیط کشت باکتری 10 روز طول می کشد 2- این باکتری دیواره ی سلولی ندارد در نتیجه نسبت به آنتی بیوتیکهایی مثل پنی سیلین و املاح تالیوم مقاومت است(پنی سیلین ها روی آن مؤثر نیستند). 3- کلنی های باکتری فوق العاده ریز هستند.
میزبانان:میزبانان عمده ی بیماری ماکیان و بوقلمون می باشد. که مایکوپلاسما گالی سپتیکوم در ماکیان بیماری C.R.D و در بوقلمون بیماری سینوزیت عفونی را ایجاد می کند.
انتقال:انتقال به صورت افقی و عمودی است.البته انتقال عمودی مهمتر است.منشا عفونت در انتقال عمودی اویدکت گله مادر است.انتقال افقی از اهمیت کمتری برخوردار است زیرا مایکو پلاسما ها به عوامل فیزیکی و شیمیایی حساسیت دارند و زود از بین می روند-انتقال پرنده به پرنده دومین راه مهم پخش مایکوپلاسما میباشد .
علائم بالینی:کاهش اشتها-کاهش وزن بدن- عقب افتادگی از برنامه معمول رشد- سرفه و عطسه- کم شدن تولید تخم مرغ- افزایش از بین رفتن پاسخ بدن پرندگان نسبت به واکسیناسیون بر علیه بیماریهای ND و IB-صداهای تنفسی و تنفس با دهان باز مشاهده می شود- افزایش حساسیت پرندگان به استرسها و بخصوص به ترس-خروج ترشحات سرموکوسی از چشم و بینی و در این حالت صورت حالت پف کرده پیدا می کند.
علائم کالبد گشایی:قسمت های فوقانی تنفس در CRD درگیر می شود.در این حالت ترشحات یا اگزودای کاتارال در سینوسها و نای را خواهیم داشت.
علائم بالینی درCRDکمپلکس:علائم بالینی در این حالت علاوه بر علائم گفته شده در CRDشامل سیانوزه شدن تاج و ریش(بدلیل هپوکسی)بلع هواو مرگ در جوجه ها است.(علت مرگ در جوجه ها خفگی است)
علائم کالبد گشایی درCRDکمپلکس:علاوه بر علائم ذکر شده در مرد CRDوجود چرک پنیری در کیسه های هوایی-ضخامت و تورم کیسه های هوایی-پری هپاتیت-پری کاردیت و سالپنژیت(التهاب اویدکت)هم دیده می شود.
تشخیص : سریعترین روش در جهت تشخیص بیماری، استفاده از روش (Serum.plate.Agglutination) S.P.A است. در این روش بر روی لام، یک قطره ی از سرم پرنده را گذاشته و سپس به آن آنتی ژن های مایکوپلاسما را اضافه کرده اگر در عرض کمتر از 2 دقیقه آگلوتنیاسیون (لخته شدن) رخ دهد، نمونه مثبت است یعنی گله به مایکوپلاسما یا C.R.D مبتلا است.
تشخیص تفریقی: علائم ظاهری C.R.D تا حدودی شبیه به نیوکاسل است ولی البته در اینجا تلفات مانند بیماری نیوکاسل وجود ندارد . از علائم عمده بیماری سرفه و عطسه و خرخر کردن و گاهی آب آمدن از بینی است . در ضمن چشم ها حالت آبکی و بادکرده به خود می گیرند و سر بادکرده و اغلب خیال می کنند که طیور به کریزا مبتلا شده اند. در حالی که این حالت بیشر مربوط است به C.R.D نه کریزا، زیرا در کریزا صورت ورم می کند ، ضمنا" کریزا از 14 هفتگی به بالا بروز می کند. این تشخیص تفریقی C.R.D و کریزا می باشد.
توضیحاتی پیرامون بیماری CRD
بیماریهای ایجاد شده توسط ویروسها ، باکتریها ، انگلها و ترکیبات توکسیک در طیور امری عادی و شایع میباشد. به رغم آنکه بیماریهای کلینیکی به میزان خارج از کنترل ممکن است که اتفاق نیفتد ، سیستم ایمنی بدن پرندگان در اثر بیماری ضعیف شده و حساسیت آن به سایر بیماریها و حتی واکسنها سبب شکست واکسیناسیون و نتیجه ندادن آن در برابر بیماریهایی مانند نیوکاسل میشود .
با وجود پیشرفت زیاد در رویه تشخیص ها ، واکسیناسیون و درمان ، CRD یکی از مهمترین بیماریها در نواحی تولیدی طیور در دنیا میباشد .
این بیماری بسیار متغیر است و پیشگیری از آن تحت شرایط عادی مشکل میباشد .
مایکو پلاسما گالینا سپتیکوم و مایکوپلاسما سینوویا دو گونه مهم و پر اهمیت در مبتلا کردن طیور میباشند . عامل ایجاد CRD نیز این دو بیماری میباشند . این بیماریها مسئول ایجاد خسارات گسترده می باشد که به آن اشاره خواهد شد . این گستردگی خسارت زمانی بیشتر میشود که این بیماریها در نواحی ایجاد بشود که بعنوان مثال یک گونه بیماری تنفسی ویروسی نیز وجود داشته باشد .
به رغم تمامی تلاشها و زحمات بسیار زیاد برای کنترل و ریشه کنی مایکوپلاسموسیس این بیماری مسئله ساز به وارد آوردن خسارتهای اقتصادی سنگین خود در گله های طیور ادامه میدهد .
CRD در وضعیتی که طیور به نوعی بیماری مبتلا هستند میتواند مشکل عمده ایی باشد زیرا :
سبب بروز استرس واکسیناسیون در گله میشود .
سبب بروز استرسهای ثانویه در گله میشود .
سبب ورود باکتریهای مهاجم ثانویه میشود .
و...
علاوه بر آن ضرر و زیانهای سالیانه نیز به علت کم شدن تولیدات گوشت و تخم مرغ و پائین بودن قابلیت هچ تخم مرغها به گله وارد میشود .
در صورت نجات یافتن پرندگان و عدم مرگ آنها هزینه های درمانی ، این بیماری را به یکی از گرانترین و هزینه بر ترین بیماری پیش روی صنعت طیور تبدیل میکند .
Commercial Broilers بین هفته های سوم تا هفتم زندگی خود به این عفونت بسیار حساس هستند و با قطع بیماری در هفته پنجم تلفاتی را بین دوازده تا بیست و یک درصد خواهند داشت .
Commercial Layers نیز از هفته پنجم به بعد زندگی خود به این بیماری حساس هستند و با قطع بیماری بین هفته های شانزدهم و هجدهم و یا بین هفته های بیست و یکم تا بیست و سوم ، تلفاتی در حدود پنج تا شش درصد خواهند داشت .
ضایعات پاتولوژیکی و اقتصادی مایکوپلاسما :
الف ) ضایعات مستقیم :
سبب مرگ پانزده تا بیست درصد جنینها میشود .
سبب تلفات ده تا پانزده درصدی در جوجه ها میشود .
سبب از دست رفتن ده تا بیست درصدی وزن بدن پرنده میشود .
سبب کم شدن ده تا بیست درصدی تغذیه طیور میشود .
سبب بالا رفتن افتادگی تخمها تا ده درصد میشود .
ب ) ضایعات غیر مستقیم :
افزایش حساسیت به E.Coli و سایر بیماریهای باکتریایی .
توقف ایمنی بدن .
شکست واکسیناسیون ، بخصوص بر علیه بیماریهای نیوکاسل و IB .
نحوه انتقال :
مهمترین راه انتقال مایکو پلاسما ، بصورت عمودی از مرغ به تخم مرغ و سپس به گله برویلر میباشد . تعداد و تکرار آلودگی مایکوپلاسما در تخم مرغها بستگی به درجه آلودگی مرغ دارد . این موضوع نشان دهنده آن است که مایکو پلاسما همه تخم مرغهایی را که از طیور آلوده ایجاد میشود را درگیر عفونت نمی کند . این موضوع به این علت است که هر زرده ایی در تخم مرغها تمامی میکرو ارگانیسمها را دریافت نمی کند . ولی در کل ، میزان آلودگی تخم مرغها به میزان آلودگی پرندگان بستگی دارد و در واقع این مقدار است که شانس مبتلا شدن تخم مرغ را تعیین میکند .
انتقال پرنده به پرنده دومین راه مهم پخش مایکوپلاسما میباشد . مایکوپلاسما سبب بروز ضایعاتی در قسمت فوقانی دستگاه تنفس ، بینیها ، سینوسها و نای میشود . بطور کلی در این بیماری از هر ناحیه ایی که مایکوپلاسما بروز میکند ضایعه ایی نیز بروز کرده و از آن نواحی سبب آلودگی سایر پرندگان میشود .
مایکو پلاسما توانایی زنده ماندن و انتقال در قطره های آب را دارد . بیشترین احتمال انتقال بیماری بصورت منطقی از طریق تنفس جوجه ها میباشد . هرگونه سرفه یا عطسه که ناشی از ضایعات مایکوپلاسما در نواحی فوقانی سیستم تنفسی باشد ، میتواند سبب پخش بیماری شود . پخش بیماری همچنین بر اثر آلودگی غذا و یا تجهیزات نیز میتواند اتفاق بیفتد .